به گزارش زیپو کالا، رئیس شبکه ملی شتاب نگاری اظهار داشت: منطقه مکران از پهنه های مهم لرزه خیز کشور است و باید در همه طرح های توسعه ای آن، اصول مقاوم سازی ساخت وساز در مقابل زلزله و سونامی به شکل جدی اجرا شود.
محمد پورمحمد شاهوار رئیس شبکه ملی شتاب نگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن اشاره به سوابق زمین لرزه های بزرگ در سواحل مکران اظهار نمود: در سال ۱۹۵۰ میلادی زلزله ای بزرگ در سواحل مکران رخ داد که مرکز آن در خاک پاکستان بود، اما امواج سونامی و آثار آن به سواحل ایران هم رسید.
وی اضافه کرد: همینطور از طرف دیگر بزرگ ترین زمین لرزه در حدود ۳۰ تا ۴۰ سال اخیر هم در منطقه مکران اتفاق افتاده است. زلزله سال ۲۰۱۳ در سیستان و بلوچستان رخ داد که خوشبختانه به علت وقوع در عمق حدود ۶۰ کیلومتری، شدت آن در سطح زمین کم شد و امواج مخرب کمتری تولید کرد.
پورمحمد شاهوار بیان نمود: در منطقه مکران پدیده «فرورانش» رخ می دهد؛ به این معنا که صفحه اقیانوس هند به زیر صفحه ایران و پاکستان فرورانش کرد و همین اصطکاک و درگیری صفحات باعث ایجاد زمین لرزه های بزرگ می شود. این نوع زمین لرزه ها به طور معمول در زون های فرورانشی مانند ژاپن یا فیلیپین اتفاق می افتند.
وی با اشاره به اینکه عمق زیاد زلزله ۲۰۱۳ سبب کاهش شدت تخریب شد، تاکید کرد: با عنایت به توسعه ای که در سواحل مکران در حال انجام می باشد، باید خطرات ناشی از زمین لرزه در طراحی ها از حالا لحاظ شود. سواحل مکران از بکرترین سواحل کشور هستند و حیف است توسعه بدون درنظر گرفتن ملاحظات لرزه ای صورت گیرد.
رئیس شبکه ملی شتاب نگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود: در طرح های توسعه جدید که منجر به ساخت شهر های تازه در این منطقه خواهد شد، لازم است ساخت وسازها از ابتدا مقاوم انجام گیرد. همانطور که در ژاپن بعد از زلزله کوبه حدود ۳۰ سال پیش، بخشنامه های ساخت وساز به صورت کامل بازبینی شد و نتیجه آن کاهش قابل توجه تلفات در زلزله های بعدی بود.
وی خاطرنشان کرد: بعد از وقوع زلزله کوبه ژاپن که حدود ۳۰ سال پیش به وقوع پیوست، زلزله ای دیگر در ژانویه سال ۲۰۲۴ میلادی با بزرگای حدود ۷.۶ رخ داد که شتاب آن حدود ۲.۵ برابر زلزله بم در ایران به ثبت رسید. با وجود شدت بسیار بالای این زمین لرزه، تنها حدود ۳۰۰ نفر در آن حادثه جان باختند و خسارت ها به طور عمده به آتشسوزی های محدود ختم شد.
پورمحمد شاهوار اضافه کرد: این تجربه نشان میدهد هرگاه بخشنامه ها و شیوه های ساخت وساز اصلاح و بروزرسانی شود، می توان نتایج بسیار مؤثری در کاهش تلفات و خسارات زلزله به دست آورد. تاکید ما بر اینست که مناطقی که مقرر است طرح های توسعه اصلی کشور در آنها اجرا شود، باید با دیدگاه فنی و مبتنی بر مخاطرات لرزه ای مورد توجه قرار گیرند. در بخشنامه جدید طراحی ساختمان، محاسبات مربوط به این مناطق بروزرسانی شده و مکران بعنوان یکی از پهنه های مهم لرزه خیز کشور شناخته می شود.
وی خاطرنشان کرد: این مساله به هیچ عنوان به معنای خودداری از ساخت وساز در منطقه نیست، بلکه تاکید بر آن است که در تمامی پروژه های عمرانی، دقت و نظارت کافی در طراحی و اجرای ساختمان ها، پل ها و سایر سازه ها با رعایت اصول لرزه ای صورت گیرد تا در مقابل زمین لرزه های احتمالی عملکرد ایمن و پایداری داشته باشند. منطقه مکران از شرق تنگه هرمز آغاز و تا سواحل پاکستان ادامه پیدا می کند و براستی، برخورد مستقیم صفحه اقیانوسی با صفحه قاره ای ایران را شاهد می باشیم.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: پهنای این زون حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتر است و مطالعات گوناگونی در قسمت های مختلف آن انجام شده تا میزان ذخیره انرژی لرزه ای مشخص شود. طراحی ها و تحلیل های خطر جدید هم بر همین داده ها مبتنی است. بر مبنای تحلیل های جدید، احتمال وقوع زلزله ای تا بزرگی ۸ در این منطقه وجود دارد که می تواند با امواج سونامی همراه باشد. ازاین رو ضرورت ساخت وساز مقاوم در این منطقه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد.
وی در رابطه با تاثیر زمین لرزه های احتمالی مکران بر کشورهای همسایه اظهار داشت: چنین زلزله ای بیشترین اثر را بر پاکستان خواهد داشت و بعد از آن ایران و در مرحله بعد کشور عمان تحت تاثیر قرار می گیرند. عمان به علت موقعیت خاص خود در پشت اقیانوس، اثر کمتری خواهد پذیرفت. همینطور شبه جزیره هند هم ممکنست در اثر سونامی ناشی از زلزله بزرگ مکران تحت تاثیر قرار گیرد.
رئیس شبکه ملی شتاب نگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی خاطرنشان کرد: نرخ تجمع تنش در سواحل پاکستان بسیار بیشتر است، در حالیکه در بعضی بخش های ایران حرکت ها به شکل خزشی بوده و انرژی ذخیره نمی شود که این مساله به نفع کشور است. با این وجود، در قسمتهایی از منطقه انرژی به شکل ذخیره شده باقیمانده و پتانسیل وقوع زمین لرزه بزرگ را دارد.
پورمحمد شاهوار تصریح کرد: در ده سال اخیر تحلیل های لرزه ای جدید، همگی موید خطر بالقوه زلزله در مرز پاکستان و ایران هستند. بنابراین تاکید اصلی ما بر ضرورت ساخت وساز مقاوم است تا در آینده شاهد خسارات گسترده نباشیم.
وی اضافه کرد: خیلی از ساختمان های روستایی کشور بیشتر از صد سال قدمت دارند و حتی در شهرها هم برخی سازه ها هنوز بر مبنای بخشنامه های جدید مقاوم سازی نشده اند. تابحال زلزله ای با شدت بالا در شهر های بلندمرتبه تجربه نشده است و امیدواریم در زمین لرزه های آینده عملکرد مطلوبی از این ساختمان ها شاهد باشیم.
رئیس شبکه ملی شتاب نگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در انتها اظهار داشت: با عنایت به عمق حدود ۱۸ کیلومتری زلزله های اخیر و شرایط لرزه خیزی منطقه، باید از حالا در تمامی طرح های توسعه ای مکران، اصول مقاوم سازی در مقابل زلزله و سونامی به شکل جدی لحاظ شود.
وی اشاره کرد: پس از وقوع زلزله کوبه ژاپن که حدود ۳۰ سال پیش به وقوع پیوست، زلزله ای دیگر در ژانویه سال ۲۰۲۴ میلادی با بزرگای حدود ۷.۶ رخ داد که شتاب آن حدود ۲.۵ برابر زلزله بم در ایران به ثبت رسید. منطقه مکران از شرق تنگه هرمز آغاز و تا سواحل پاکستان ادامه پیدا می کند و براستی، برخورد مستقیم صفحه اقیانوسی با صفحه قاره ای ایران را شاهد می باشیم. وی در ارتباط با تأثیر زمین لرزه های احتمالی مکران بر کشورهای همسایه گفت: چنین زلزله ای بیشترین اثر را بر پاکستان خواهد داشت و پس از آن ایران و در مرحله بعد کشور عمان تحت تأثیر قرار می گیرند.
منبع: زیپو کالا
