به گزارش زیپو کالا، قائم مقام مجری طرح شبکه های فرعی آبیاری و زه کشی غرب و شمال غرب کشور اظهار داشت: درخواست ما از وزارت نیرو پایبندی به تعهدات بوده چونکه تجهیزات برخی پروژه های عمرانی-آبی درحال فرسایش یا سرقت است.
به گزارش زیپو کالا به نقل از مهر، مدیریت و کنترل آب های روان و زیرزمینی در عصری که مناقشه ها نه بر سر گسترش سرزمین که برای داشتن حجم آب بیشتر شکل می گیرد، وظایف دولت ها را دشوارتر کرده است. بارش و ایجاد سیلاب ها با مدیریت می تواند قسمتی از آب سفره های زیرزمینی در هنگام کم بارشی را جبران کند بدین سان پدیده خشکسالی با گرم شدن کره زمین در مقاطع زمانی صدمه کمتری به همراه خواهد داشت.
ایران کشوری ۴ فصل است و از جنوبی ترین استانها تا شمالی ترین مناطق دارای آب و هوایی بسیار متفاوت می باشد. دما از غرب تا شرق تغییر می کند و این مسئله هم فرصت است و هم تهدید. مدیریت آب های روان ضرورتی اجتناب ناپذیر بوده که با تأخیر زمانی روبه رو شده است.
یک طرح کلان آبی با ۳ پروژه
«طرح شبکه های فرعی آبیاری و زه کشی غرب و شمال غربی» پروژه ای بزرگ بوده که ۶ استان کردستان، کرمانشاه، ایلام، اردبیل، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی را در بر می گیرد. این طرح آبی شامل ۲۲۷ هزار هکتار از اراضی این استانها بوده و در امتداد مدیریت آب ۵۵۰ هزار هکتار از زمینهای کشاورزی درحال پیگیری و انجام است. در طرح نخست ۲۹۵ هزار از اراضی دو استان خوزستان و ایلام مشمول مدیریت آب های روان شده و شیوه آبیاری نوین با سنتر پیوت ها (آبفشان دوار) اجرایی شد. در ادامه این مدیریت کلان آبی، طرح شبکه های فرعی آبیاری و زه کشی غرب و شمال غربی کشور سال ۹۴ شروع شد که از جانب صندوق توسعه ملی تأمین اعتبار شد. طرح در استان اردبیل با ۳ پروژه برای ۵ شهرستان با مساحت بیشتر از ۴۲ هزار هکتار در حال انجام می باشد. پروژه های سد خداآفرین، عمارت و احمد بی گلو در امتداد ساماندهی آب های روان این استان بوده که سد احمد بی گلو جز شبکه اصلی بوده و بوسیله وزارت نیرو به بهره برداری رسیده و سد عمارت جز شبکه فرعی است که از جانب وزارت جهاد کشاورزی درحال پیگیری بوده و ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. سد خداآفرین شامل شبکه های اصلی و فرعی بوده و پروژه مشترک وزارتخانه های نیرو و جهاد کشاورزی است. بگفته مسؤولان وزارت جهاد کشاورزی در صورت بهره برداری کامل سد خدا آفرین و آب رسانی یک میلیون تن به محصولات زراعی و باغی این استان افزوده شده و پیش بینی می شود برای ۲۰ هزار نفر ایجاد شغل کند.
سد عمارت دارای دو ناحیه بوده که سال جاری از جانب وزارت نیرو آبگیری شده و کار را در دو شهرستان استان اردبیل به مساحت ۷۷۰ هکتار زمین قابل کشت جلو می برد. بگفته مجری طرح، این پروژه در راستا بهبود وضعیت تولید و افزایش راندمان بوده و هدف توسعه کشت نیست. در صورت تأمین اعتبار و آب ابراز امیدواری شده این پروژه تا انتهای سال به بهره برداری کامل برسد و ۲۸ روستا با جمعیت ۲۵۰۰ نفر از آن بهره مند شوند. پیشبرد پروژه در دو بعد سختافزاری و نرمافزاری بوده و با مشارکت دادن مردم و توانمندسازی آنها بعد از اتمام، کار به تشکل ها واگذار خواهد شد. گفتنی ست آورده پروژه آبگیری سد عمارت سالانه ۲۰۰ میلیون مترمکعب خواهد بود.
زمین های مستعد نیازمند توجه
عبداله فاتحی، قائم مقام مجری طرح شبکه های فرعی آبیاری و زه کشی غرب و شمال غربی در نشست خبری با خبرنگاران در تور رسانه ای بازدید از این طرح، اظهار داشت: برمبنای تاکید رهبری باید آب های روان مدیریت و کنترل شده و در نهایت با برنامه به مزارع هدایت شده و در اختیار کشاورزان قرار گیرد. این مساله در دو طرح کلان در حال اجراست که ۵۵۰ هزار هکتار از ۷ استان خوزستان، ایلام، کردستان، کرمانشاه، اردبیل، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی را مشمول طرح شبکه های فرعی آبیاری و زه کشی می کند. دستاورد اجرای پروژه نخست در خوزستان و ایلام، زراعت و برداشت حدود ۲ میلیون تن گندم در خوزستان بود.
وی با اشاره به طرح دوم در غرب و شمال غربی کشور اضافه کرد: استان اردبیل زمینهای مستعد کشاورزی زیادی داشته که احتیاج به توجه دارد. این هدف در تعریف ۳ پروژه برای این استان درحال پیگیری و انجام است.
انجام پروژه هایی که با بی آبی رو به رو است
قائم مقام مجری طرح شبکه های فرعی آبیاری و زه کشی غرب و شمال غربی در ادامه سخنان خود با اشاره به انجام برخی پروژه هایی که تأمین آب نشده اند، عنوان کرد: در اجرای برخی پروژه ها در امتداد طرح شبکه فرعی آبیاری و زه کشی جلوتر از شرکت آب و فاضلاب استانها بوده ایم. در بسیاری موارد مشکل نبود آب در شبکه باعث شده تا پروژه ها صورت گیرد اما به سبب نبود آب به مرحله اجرا نرسد.
بیت المالی که مستهلک یا سرقت می شود
فاتحی اظهار داشت: تأمین نشدن آب از جانب وزارت نیرو در نهایت منجر به مستهلک شدن تأسیسات و تجهیزات پروژه ها شده یا از جانب سارقان سرقت می شود. در نتیجه با وجود تأمین زیرساخت ها به اهداف دست نمی یابیم.
وی با اعلان اینکه در بعضی پروژه ها وزارت نیرو به تعهدات خود عمل نکرده است، عنوان کرد: محدودیتی به لحاظ تأمین مالی وجود ندارد اما ضروریست منابع مالی در جایی هزینه شود که مطمئن باشیم آب در شبکه اصلی وجود دارد؛ بدین جهت مذاکرات اولیه انجام شده و برآورد می شود پروژه های درحال انجام در استان اردبیل برای تکمیل و به بهره برداری رسیدن به حدود ۲، ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. همینطور مجموع اعتبار برای طرح آبیاری و زه کشی غرب و شمال غربی کشور ۷ هزار میلیارد تومان است.
وی اشاره کرد: باتوجه به موافقت اخیر وزرای جهاد کشاورزی و نیرو فقط برای شبکه های فرعی تأمین مالی می شود که در موعد مقرر آب در شبکه اصلی تأمین شده باشد. هم اکنون شبکه های فرعی زیادی به وجود آمده اما آب در شبکه اصلی تأمین نشده و تجهیزات بدون استفاده درحال فرسایش یا سرقت هستند. در حقیقت قسمتی از هزینه ها برای نگهبانی از این تجهیزات بوده که گاهی به اندازه دستمزد افراد در کل انجام پروژه می شود.
قائم مقام مجری طرح شبکه های فرعی آبیاری و زه کشی غرب و شمال غربی اظهار داشت: درخواست ما از وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب استان اردبیل این است که به تعهدات خود پایبند باشند.
پیش بینی مهاجرت معکوس
فاتحی با اشاره به تغییرات اقتصادی و تحولات بافت اجتماعی، اظهار داشت: مدیریت و کنترل آب های روان با اجرای الگوی کشت منجر به افزایش تولید بدون توسعه اراضی کشاورزی می شود. افزایش تولید وضعیت معیشت کشاورزان را بهبود داده و پدیده مهاجرت به شهرها کاهش پیدا می کند. حتی در بعضی استانها همچون کرمانشاه گزارش شده با اجرای طرح شبکه های فرعی آبیاری و زه کشی، کشاورزان مهاجر به روستاهای خود بازگشته اند.
وی اضافه کرد: اجرای کامل پروژه ها به تأمین نهاده های دامی عشایر هم کمک کرده و ۱۱ هزار هکتار از اراضی تحت پوشش شبکه های فرعی آبیاری و زه کشی استان اردبیل مربوط به این مساله است.
حضور کارشناس میراث فرهنگی در پروژه ها
قائم مقام مجری طرح شبکه های فرعی آبیاری و زه کشی غرب و شمال غربی ابراز امیدواری کرد بخش اعظمی از پروژه های در دست انجام استان اردبیل تا شهریور ۱۴۰۳ به بهره برداری برسد.
گفتنی است مجری طرح در پاسخ به این پرسش مهر که آیا در این طرح عمرانی در عرصه آب به مسائل زیست محیطی توجه شده است گفت، پیش آغاز پروژه باید مجوزهای لازم از سازمان های حفاظت محیط زیست و میراث فرهنگی دریافت شود؛ علاوه بر این که کارشناس میراث فرهنگی تا پایان ساخت این شبکه ها حضور دارد.
چالش کشاورزان بالادست و پایین دست
یکی از ۳ پروژه در دست اقدام استان اردبیل سد خدا آفرین بوده که مشترک بین ایران و کشور آذربایجان است. مسؤولیت کنترل و مدیریت آب برای این سد با وزارت نیرو بوده و بهره برداری از آن در پایاب سدها با وزارت جهاد کشاورزی است؛ این که چقدر آب برای کشاورزی از آن برداشت شود برمبنای مطالعات وزارت نیرو خواهد بود. یکی از گلایه هایی که کشاورزان این منطقه به آن اشاره کردند کاشت برنج در بالادست این سد بوسیله کشاورزان استان آذربایجان شرقی بوده که سهم کشاورزان استان اردبیل را کاهش داده و سبب شده تا امسال کشت دوم کشاورزان در بعضی محصولات انجام نشود.
سخن پایانی
بنا بر این گزارش، مدیریت جزیره ای سبب شده تا قسمتی از هزینه کردها بدون استفاده هرز رفته و ما را از اهداف تعیین شده حتی دورتر از قبل کند. اختلاف نظر بین دو وزارتخانه جهاد کشاورزی و نیرو سبب شده تا طرح های کلان ملی با تأخیر بسیار همراه شود. زمان از دست می رود در صورتیکه می توان با بخش کوچکی از این زمان اختلافات را حل و فصل کرده و مانع هدر رفت منابع ملی چه به لحاظ مالی و چه به لحاظ غیرمادی شد.
منبع: zipokala.ir
