زیپو کالا: عراق تصمیم گرفته دلار را از تجارت داخلی خود حذف کند؛ این سیاست بااینکه به منزله دلارزدایی در بازار این کشور است اما اثراتی را بر روابط تجاری ایران و عراق می گذارد.
به گزارش زیپو کالا به نقل از مهر، بانک مرکزی عراق اعلام نمود که از شروع سال آینده تمام تراکنش های پولی در این کشور فقط به دینار صورت خواهد گرفت. این سیاست با هدف کمک به کنترل بیشتر بر نرخ ارز در بازار آزاد این کشور به انجام می رسد.
تصمیم مذکور بعد از دیدار علی العلق، رییس کل بانک مرکزی عراق و رؤسای بانکهای خصوصی این کشور اعلام گردید و قرار شده دیگر تراکنش های پولی در این کشور به دلار انجام نشود. العلق طی اطلاعیه ای اعلام نمود که بانک مرکزی این کشور از این پس هر گونه تراکنش پولی خارجی یا توسط بانکهای خصوصی در این کشور را مسدود خواهدنمود.
در این بیانیه آمده است؛ با بانک مرکزی فدرال آمریکا هم دراین زمینه توافق شده؛ چونکه اصلی ترین نقش بانک مرکزی نظارت بر عملکرد نظام بانکی است.
بانک مرکزی عراق همین طور بدنبال آنست تا تجارت خارجی این کشور را به ارزهایی غیر از دلار همچون یورو، درهم امارات، لیر ترکیه و روپیه هند انجام دهد.
اگرچه بانک مرکزی عراق توانسته بود از سال ۲۰۰۴ به بعد به یک ثبات نسبی در کنترل بازار ارز برسد، اما از سال قبل و با تنگ تر شدن حلقه نظارتی آمریکا مقابل این کشور ارزش دینار در مقابل دلار در بازار آزاد عراق تا حدود زیادی کم شده است.
ایران ۱۰ میلیارد دلاری به عراق در سال ۱۴۰۱ صادرات داشته که عمده آن محصولات نهایی است و نزدیک به ۲۰ درصد مجموع صادرات ایران را شامل می شود همین طور در ۵ ماهه ابتدای امسال میزان صادرات ایران به این کشور معادل ۳.۵ میلیارد دلار محاسبه شده که رشد ۱۸.۵ درصدی را نسبت به زمان مشابه سال قبل نشان میدهد.
بنابراین این آمارها به روشنی نشان دهنده اهمیت راهبردی کشور عراق در نقشه تجارت ایران است. البته صادرات به عراق از یک جهت دیگر نیز اهمیت دارد. برخلاف صادرات ایران به کشورهایی همچون چین که عمدتا شامل نفت، مشتقات نفتی و مواد اولیه است، بیشتر صادرات ایران به عراق محصولات نهایی است، با این وجود تغییرات در ساختار اقتصادی عراق می تواند اثراتی را بر روابط تجاری ایران بگذارد.
دلار از چه زمانی پول رایج در عراق شد؟
در این رابطه جهانبخش سنجابی شیرازی دبیرکل اتاق مشترک تجاری ایران و عراق در گفت و گو با خبرنگار مهر در مورد این که از چه زمانی دلار به عنوان پول رایج در عراق مورد استفاده قرار گرفت؟ گفت: حدودا از پیش از سقوط صدام، بصورت نانوشته و غیررسمی در کنار پول ملی، دلار آمریکا هم به عنوان پول رایج و مصرفی مردم عراق، مورد استفاده قرار می گرفت و قیمت خیلی از کالاهای پردوام مصرفی و سرمایه ای بر پایه دلار تعیین می شد. عملاً دولت های مرکزی در حدودا بیش از ۲۰ سال قبل چندان متعرض این مساله نمی شدند؛ یعنی شما می توانستید در کشور عراق به عنوان مثال در هنگام مراجعه به رستوران هزینه ها را با دلار پرداخت کنید و بدون هیچ نوع محدودیت، آن واحد صنفی یا خدماتی مابقی پول را به دلار یا دینار پرداخت کند.
وی اضافه کرد: بدین سبب در تمام این سال ها دلار در کنار دینار به عنوان یک پول رسمی در مبادلات مختلف همچون خرید و فروش حتی در عرصه های صنفی و خدماتی، به آسانی مورد استفاده قرار گرفت و هیچ نوع اعتراضی هم نسبت به این رویه در این کشور وجود نداشت. در حقیقت این طور به نظر می رسید که دلار نیز مانند دینار یک پول رایج در این کشور است و مردم برای پرداخت تعدادی از هزینه های خود از این پول استفاده می نمایند.
سیاست انقباضی دولت عراق در عرضه دلار
سنجابی در پاسخ به این پرسش که پس از این همه سال، چه شد که دولت عراق تصمیم گرفت دلار را از تراکنش های پولی خود حذف کند؟ اظهار داشت: از شروع دولت آقای السودانی باتوجه به مداخلات فدرال رزرو آمریکا و البته جهت گیری دولت عراق برای نهادینه کردن پول ملی و تثبیت ارزش پول ملی، اهتمام کردند پول رایج و ملی را به عنوان ملاک معاملات داخلی قرار دهند و محدودیت هایی را در عرضه دلار ایجاد کنند؛ همچون این که در ماه های گذشته میزان فروش دلار بانک مرکزی به شبکه بانکی و صرافی عراقی از حدود ۲۰۰ میلیون دلار به کمتر از ۵۰ میلیون دلار کاهش دادند که حتی این تصمیمات در یک دوره ای تأثیرات منفی در نقل و انتقال پول داشت و آثارش در بازار داخل هر چند جزئی، اما دیدیم.
وی اضافه کرد: آن چه که اخیراً ابلاغ گردیده این است که دولت عراق اعلام نموده که از شروع سال ۲۰۲۴، جدیت دارد که پول رایج دلار در معاملات داخلی حذف شود و قیمت همه کالاها چه کالاهای مصرفی پردوام و چه کالاهای سرمایه ای برمبنای ارزش پول ملی و واحد پول ملی یعنی دینار تعیین و معاملات صورت گیرد.
دبیرکل اتاق مشترک تجاری ایران و عراق افزود: معنای این سیاست این است که قاعدتاً عرضه فیزیکی دلار در بازار عراق کاهش خواهد یافت و دولت مرکزی هم دست و دلبازی برای فروش دلار در بازار حتی برای خریداران مختلف نخواهد داشت و احیانا سیاست انقباضی را در پیش خواهد گرفت.
وی در پاسخ به این پرسش که این محدودیت فقط برای تجارت داخلی عراق است؟ اشاره کرد: بله؛ این محدودیت ها ناظر بر تجارت داخلی است و همچنان در عرصه تجارت خارجی برای واردکننده عراقی، ارز اختصاص داده خواهد شد که البته به مقصد ایران محدودیت هایی را دارند.
اثر سیاست جدید عراق بر روابط تجاری ایران
سنجابی در مورد این که این سیاست چه تأثیری بر روابط تجاری ایران می گذارد؟ اظهار داشت: اگر این اتفاق بیفتد قاعدتاً ما متأثر از این سیاست دولت عراق خواهیم شد؛ برای اینکه مجبور هستیم که یا باتوجه به تحریم هایی که داریم همچنان اصرار نماییم که معاملات با عراقی ها بصورت دلاری انجام دهیم که تأثیر مثبتی بر ما خواهد داشت یا برعکس ممکنست عراقی ها به سبب کاهش عرضه دلار، بر صادرکنندگان ایرانی تحمیل کنند که معاملاتشان را برمبنای دینار انجام دهند که باتوجه به ما به التفاوت نرخ ارز آزاد و ارز رسمی در درون عراق که بعضاً بین ۳ تا ۱۰ درصد در نوسان است ممکنست تأثیرات منفی را بر حجم تجارت ما داشته باشد.
وی افزود: در کل این سیاست عراقی ها مستقیماً چندان تأثیر چشم گیری بر روابط تجاری ما ندارد منوط بر این که یا سیاست پولی و مالی را در عرصه تجارت با عراق متناسب با این تحولات، تغییر دهیم و یا اگر دولت با این تغییرات و تحولات خودرا هماهنگ نکند لازم است بخش خصوصی خودش را با این تغییرات هماهنگ کند و پروفرماهای دلاری (پیش فاکتور) صادر کند تا تأثیر منفی از این سیاست داخلی عراقی ها متوجه تجارتش نشود.
سنجابی اشاره کرد: پیشنهاد من این است که صادرکنندگان ما دو کار انجام دهند حتما پروفرمایی که صادر می کنند یا قراردادی با طرف عراقی منعقد می کنند بر پایه ارزی غیر از دینار باشد برای اینکه دینار نشان داده که نوسان دارد هر چند این نوسان ناچیز است اما بالاخره نوسان دارد و در تجارت این درصدها خودرا نشان میدهد.
وی اضافه کرد: همین طور مادامی که ما تحت تحریم های یک طرفه آمریکا هستیم بهتر است که پروفرما یا قراردادهایی که صادر می نماییم مقصد انتقال پول از شبکه صرافی عراقی را جایی غیر از ایران قرار دهیم و اهتمام نماییم از دفاتر خارجی مان برای وصول صادرات مان به عراق استفاده نمائیم.
تجارت مبتنی بر عرف بین الملل رونق می گیرد
دبیرکل اتاق مشترک تجاری ایران و عراق افزود: بدین سبب اگر این دو سیاست را داشته باشیم، سیاست جدید دولت عراق تأثیر منفی بر تجارت و صادرات ایران نخواهد گذاشت و چه بسا حتی تأثیر مثبت هم دارد.
وی اشاره کرد: این سیاست تا حدی تجارت پیله وری (مبادلات در بازارچه ها بین پیله وران ایران و عراقی) را با چالش مواجه می کند اما توجه کنید که راهبرد ما رسمیت بخشیدن به تجارت است؛ یعنی باید از تجارت پیله وری به سمت تجارت مبتنی بر عرف بین الملل حرکت نماییم که به نفع تجار و بخش خصوصی و افزایش صادرات به عراق است.
سنجابی اظهار داشت: این سیاست عراقی ها که دلار را از تجارت داخلی خود حذف می کنند، به این راهبرد ما کمک می نماید و موجب می شود تجارت پیله وری به تجارت رسمی سوق داده شود.
منبع: زیپو کالا
